Bebeklerde Süt Alerjisi Belirtileri ve Tedavisi

Sütte bulunan proteinlere karşı meydana gelen anormal tepkilere bebeklerde süt alerjisi denir. Çocuklarda alerjiye sebep olan besinlerin başında süt gelir.

Halk arasında besin alerjisi, geniş kapsamlı olarak kullanılan bir terimdir. Genellikle bir besin maddesine bağımlı olarak gelişen anormal reaksiyonlara besin alerjisi ismi verilir.

Mesela; çikolataya bağlı olarak gelişen migren tipi ağrılar, lâktaz emilimi eksikliği nedeniyle süt içilmesiyle meydana gelen şişkinlik ve ishaller, bir besinin çok fazla yenmesi ile oluşan kusma veya bozulmuş besinler sebebi ile yaşanan zehirlenmeler “besin alerjisi” değildir.

Asıl besin alerjisi, vücudunda o besine karşı lgE sınıfından antikorlar oluşmuş olan kişilerde görülen reaksiyonlara denir. Besin alerjisi her yüz çocuktan birinde görülürken yetişkinlerde bu oran yüzde birden daha azdır.

Süt alerjisi, en sık rastlanan besin alerjisidir ve özellikle erken bebeklik – çocukluk döneminde görülür. Süt alerjisi, çoğunlukla inek sütü ile beslenen çocuklarda görülür, anne sütü ile beslenen bebeklerde nadir olarak görülür. Annenin tükettiği besinler sütüne geçerek bebeğe geçer, dolayısıyla annenin inek sütü ürünleri tüketmesi ile bebekte süt alerjisi oluşabilir.

İnek sütü alerjisi, çocuk büyüdükçe bir tedavi uygulanmadan da geçebilir. Genellikle 3 yaşından sonra çocuklar süte olan hassasiyetlerini kaybederler. İnek sütü alerjisi olan çocukların ilerleyen yaşlarda astım rahatsızlığı ile karşılaşma riskleri vardır.

İnek sütü alerjisi olan çocukların başka memelilerin sütlerine karşı veya başka besinlere karşı da alerjileri olabilir. 6 yaşından küçük çocuklarda daha çok hayvan kaynaklı, 6 yaşından büyük çocuklar ve yetişkinlerde ise bitki kaynaklı alerji görülür. Bu kişilerin ailelerinde de genellikle besin alerjisi, astım, saman nezlesi gibi alerjik hastalıklar bulunur.

Bebeklerde Süt Alerjisi Nedenleri Nelerdir?

Sütte bulunan 25’den fazla proteine karşı gösterilen anormal tepkiler bebeklerde süt alerjisi nedenleri arasında yer alır ve bu tepkiler alerjiye sebep olur.

Süt proteinleri peynir altı ve süt altı suyu olarak bilinen kazein ve whey olmak üzere iki gruba ayrılmaktadır.

Kazeinler sütteki proteinlerin yüzde 80’ini oluşturur ve süt görüntüsünü verir. Sütün whey kısmına proteinlerin yüzde 20’si ( beta-laktoglobulin, alfa-laktalbumin, laktoferrin, transferrin, lipaz, inek serum albümini ) bulunur.

Alerjiye sebep olan proteinlerin hangisi olduğuna dair tartışmalar olsa da alerjilerin genelde kazein, laktalbumin ve laktoglobulin’ den kaynaklı olduğu bilinir.

Bebeklerde Süt Alerjisi Belirtileri

Süt içildikten hemen sonra veya yarım saat, bir saat bebeklerde süt alerjisi belirtileri sonra ortaya çıkabilir. Belirtiler genelde deri, sindirim ve solunum sisteminde ortaya çıkar, ancak bazen birden fazla sistem olaya dahi olur.

Mide – bağırsak sisteminde ortaya çıkan belirtiler, kusma, kramp şeklinde karın ağrıları, ishal, karında şişkinlik ve gaz gibi rahatsızlıklardır.

Süt alerjisinin deride ortaya çıkan belirtileri, ürtiker adı verilen döküntüler ile egzamadır. Bazen yüz ve gözde şişme şeklinde ödemler de görülebilir.

Solunum sistemi belirtileri, deri ve sindirim sisteminde rastlanan belirtilere göre nadirdir ve astım veya alerjik nezle şeklinde görülür. Belirtiler çoğu zaman tek başına görülmez, diğer sistem bulguları ile beraber görülür.

Bebeklerin bazısında süt içildikten hemen sonra ortaya çıkan ve anafilaksi ismi verilen ağır bir tablo meydana gelebilir. Bu durumda yüz, dil ve dudaklarda şişme, hırıltı, kaşıntılı döküntü, nefes darlığı, yaygın kabarıklıklar ve şiddetli kusma görülür. Hemen müdahale gerektiren ciddi bir durumdur.

Süt alerjisinin 24 saatten sonra ortaya çıkan türleri vardır, fakat bunlar gerçek anlamda alerjik tepkiler değildir. bu tip vakalarda hastada süte karşı yüksek lgE saptanmaz, bu tür durumlar süt aşırı duyarlılığı veya süt hipersensitivitesi olarak adlandırılır.

Süt Alerjisi Tanısı

Süt alerjisinin teşhisi çok kolaydır, inek sütünün ve ürünlerinin kesilmesi ile belirtilerin kaybolması çok tipik bir durumdur. Ancak kesin teşhis, alerjik deri testiyle ya da kanda süte karşı oluşan özel lgE sınıfı antikorların ölçülmesi sonucunda konulur.

Bebelerde Süt Alerjisinin Tedavisi Nasıl Olur?

Genel olarak bakıldığında bebeklerde süt alerjisinin tedavisi için kesin olarak bir yöntem bulunmamaktadır, ancak bu hastalık ömür boyu devam eden bir rahatsızlık değildir. Çocukların yüzde 90’a yakın büyük bir kısmında 3 yaşından sonra süte karşı aşırı hassasiyet kendiliğinden düzelir.

Süt alerjisi belirtileri çocuğu ciddi anlamda rahatsız ettiği takdirde antihistaminik y ada kortizon sınıfı ilaçlar kullandırılabilir.

Tedavide süt ve süt ürünleri diyetten tamamen çıkarılır, özel bir ilacı yoktur. Süt alerjisi teşhisi konan çocuk anne sütü ile besleniyorsa anne sütü kesilmez, ancak annenin diyetinden inek sütü ve süt ürünleri çıkarılır.

Süt alerjisi olan bebeklerde ek gıdaya geç başlanmalıdır. Süt alerjisi olan çocukların keçi, koyun veya manda sütüne karşı da alerjisi olabilir.

Mama ile beslenen bebeklerde inek sütünden üretilen mamalar verilmemeli, ancak inek sütündeki proteinlerin parçalanması ile alerji yapma özelliğini kaybeden hidrolize mamalar verilebilir.

Proteinlerin yapı taşarlı olan amino asitlerden hazırlanan mamalar bebeğe verilebilir. Soya bazlı mamalarda verilebilir, ancak bebeklerin soya proteinine karşı alerjileri olması söz konusudur, pek tercih edilmez.